مشاور وزیر جهاد کشاورزی گفت: ۹۰ درصد از نیاز صنایع روغن نباتی کشور از طریق واردات تامین میشود و آسیبی که سیل به کلزا زده است عددی نیست که بخواهد صنایع روغن نباتی را نگران کند.
امرتات- امیرحسین احمدی-اگرچه بخش های زیادی از کشاورزی استان های سیل زده آسیب های جدی دیدهاند و دامنه تاثیرات خود را به صنایع دیگر نیز خواهند رساند اما در مورد روغن چنین مسئلهای صادق نیست چرا که سهم تولید دانه های روغنی به اندازهای ناچیز بوده است که از بین رفتن آن نیز تاثیر زیادی برای صنایع روغن نباتی نخواهد گذاشت چرا که عمده نیاز این صنایع از طریق واردات تامین میشود.
علیرضا مهاجر، مشاور وزیر جهاد کشاورزی و مجری طرح دانههای روغنی کشور در اینباره به امرتات گفت: ۹۰ درصد از نیاز صنایع روغن نباتی کشور از طریق واردات تامین میشود و آسیبی که سیل به کلزا زده است عددی نیست که بخواهد صنایع روغن نباتی را نگران کند.مظفری ادامه داد: مثلا در تولید نهال به صورت بذر تفرق صفات ایجاد شده و این سبب میشود ما محصول یکپارچه برای فروش نداشته باشیم؛ در تولید به صورت قلمه و پیوند تفرق صفات نداریم، اما امکان انتقال بیماری وجود دارد.
این کارشناس باغداری همچنین بیان کرد: برخی از گونهها را نمیتوان به صورت قلمه و پیوند تکثیر کرد، اما به روش کشت بافت هیچ محدودیتی نداریم و با یک جوانه از گیاه میتوان به مقدار نامحدود نهال سالم تولید کرد. به طور مثال وقتی از روش قلمه زدن استفاده میکنیم هم محدودیت فصلی و هم محدودیت زمانی داریم.
مظفری افزود: برخی شرکتها مانند ایتاصدرا با بهترین امکانات و با کمک این مدل از تکثیر با یک جوانه میلیونها نهال سالم تولید میکنند که این نهالها شناسه دارند و عاری از هر نوع بیماریاند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا کشاورزان با کشت بافت آشنایی دارند، اظهار کرد: کشاورزان نهالها را بدون توجه و از کنار خیابان میخرند که سالم نیست و هیچ تضمینی وجود ندارد که رقم مناسبی برای منطقه مورد نظر باشد.
این کارشناس باغداری در پایان گفت: در ایران نوعی باکتری برای نهال وجود دارد که سبب میشود نتوانیم به خارج نهال بفروشیم، اما وقتی با روش کشت بافت نهال تولید کنیم میتوانیم آن را داخل شیشه به کشورهای دیگر بفروشیم و صادرات نهال داشته باشیم.
حال پرسش اینجاست که برای تامین نیاز کالاهای اساسی در سال ۹۸ چه باید کرد؟
وحید اردکانیان، عضو شورای مرکزی خانه کشاورز ایران، در اینباره به خبرنگار امرتات گفت: تجربه های بیشتر کشاورزان که در این سال ها مزارع آنها دچار سیل شده این است که مزرعه ای که سیل میآید و حجم زیادی از گل و لای و خاک را به همراه خود میآورد، علاوه بر اینکه محصول اولیه را خراب میکند، عملکرد زمین در سال های بعدی را هم پایین میآورد و کشاورز نمیتواند تا چند سال محصول خوبی برداشت کند.
وی افزود: در بعضی مناطق بعد از وقوع سیل، در زمینی که گل و لای آمده، مشکل بیماری ها ایجاد شده است و بیماری ها همراه آب به زمین منتقل شدهاند. خیلی جاها حجم زیادی از علف های هرز رویش میکنند.
این کشاورز همچنین بیان کرد که نوع آسیبی که سیل به زمین های زراعتی میزند در هر منطقه متفاوت است.
عضو شورای مرکزی خانه کشاورز در پاسخ به این پرسش که آیا کشت دیم میتواند محصولات از بین رفته اراضی آبی را جبران کند خاطرنشان کرد: بخش عمده محصولات زراعی کشور ما، به طور کل برای اراضی آبی است و اراضی دیمی به جز در گندم و جو سهم زیادی ندارند.
اردکانیان ادامه داد: ممکن است امسال بارش ها باعث افزایش عملکرد دیمزارهایی شود که سیل آنها را تخریب نکرده است و بخشی از محصولات از بین رفته در اراضی آبی را پوشش میدهد اما نمیتوانیم بگوییم دیمزارها میتوانند نیاز ما را به طور کامل پوشش دهند و جبران محصولات از بین رفته اراضی آبی باشند.
این کشاورز با تاکید بر اینکه نمیتوانیم به میزان محصولات دیمزارها اکتفا کنیم، اظهار کرد: به نظر نمیآید که دیم زارها توان جبران خسارات را داشته باشند و چون آمار دقیق تخریب را نداریم و نمی دانیم چقدر از دیمزارها دچار مشکل شدند، برآورد کردن بدون آمار همه بر پایه حدس و گمان است.
اردکانیان با بیان اینکه در حال حاضر نمیتوان نتیجه مشخصی از میزان تخریب ها و تصمیمی برای تامین محصولات گرفت، تصریح کرد: از پنجشنبه، توده هوایی دیگری وارد کشور می شود و باید ببینیم که این توده نیز سیل زا است یا خیر و بعد از آن جمع بندی کنیم.
این کارشناس حوزه کشاورزی اظهار کرد: به نظرمیرسد که امسال باید گندم بیشتری از خارج از کشور بخریم؛ چرا که تناسب بین گندم و جو از بین رفته و با توجه به قیمت فعلی جو که بین دو هزار و ۴۰۰ تا دو هزار و ۵۰۰ تومان است و افزایش دوباره نیز پیدا میکند و با توجه به نرخ خرید تضمینی که دولت برای گندم اعلام کرده است نتیجه این میشود که سال آینده کسی گندم نکارد و سطح زیر کشت به شدت کاهش پیدا خواهد کرد و باید برای خرید گندم برنامه ریزی انجام شود؛ مگر اینکه تعادلی بین قیمت گندم، جو و گوشت و سایر محصولات برقرار شود اما با شرایط فعلی باید گندم خرید کنیم.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا سیل باعث حاصلخیزی خاک شده است یا نه گفت: این حرف اصلا معنی دار نیست، حتی اگر فرض را بر این بگیریم که حجمی از خاک داخل مزارع ما آمده، اما خیلی از نقاط هم خاک از داخل همین مزارع شسته شده است؛ ولی فرض کنیم که قسمت های آبرفتی خاک ها که روی دامنه مراتع بوده به مزارع آمده و این بهترین فرضی است که میتوانیم داشته باشیم که آن هم بستگی به عمق خاک دارد و این اتفاق نهایتا عمری چند ساله دارد.
اردکانیان ادامه داد: اصل در تعادل ورود و خروج مواد غذایی به خاک است و اگر از خاکی چند سال محصول برداشت کنیم بدون آنکه به آن کود یا مواد غذایی اضافه کنیم، تفاوتی در وضعیت خاک نخواهد داشت.
امیرحسین احمدی-
خسارات طولانی مدتی که سیل نوروزی به بخش کشاورزی وارد کرد به سختی قابل جبران است. این خسارت تنها به از بین رفتن محصولات کشاورزی کشت شده در سال ۹۷ خلاصه نمیشود و آسیب های طولانی مدت خود را به جا خواهد گذاشت.
نعمت احمدی، حقوقدان و وکیل دادگستری که خود از جمله کشاورزان کشور بشمار میآید در اینبارهگفت:من برخی از افراد و مقامات را در وقوع سیل متهم می کنم؛ حتی اگر به تبع شخصیت حقوقی خود که وکیل دادگستری هستم و نباید فردی را بدون محاکمه متهم کنم اما این افراد را مجرم میدانم چرا که در قوانین موجود آمده است که چه باید کرد و اگر همین قوانین اجرا میشد کشور به این بلا گرفتار نمی شد.
احمدی در مورد قوانین مربوط به مهار آبهای روان که از وظایف وزارت نیرو است خاطرنشان کرد: وزارت نیرو برابر “ماده ۲۹ قانون توزیع عادلانه آب” مکلف است که برای مهار آب های روان چه در سطح زمین و چه در زیر زمین عمل کند و این کار از وظایف ذاتی این وزارتخانه است.
این حقوقدان ادامه داد: در طی این سال ها وزارت نیرو بخش اول وظایف خود را انجام داده است؛ کشور ما قبل از انقلاب ۱۵ سد داشت که بیشتر برای ذخیره آب آشامیدنی بودند مثل سد دز، امیرکبیر، لتیان، لار و سپیدرود.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر در کشور ما ۱۷۳ سد وجود دارد بیان کرد: وزارت نیرو در سال های بعد از انقلاب، به بخش اول ماده ۲۹ عمل کرده است یعنی ساخت سد برای مهار آب های روی سطح زمین.
احمدی در ادامه اظهار کرد: در این سال ها چندین شرکت برای ساخت سد تشکیل شد چرا که سودآور بود اما قسمت دوم ماده ۲۹ که مربوط به آبخیزداری و آبخوانداری است متوقف شد چرا که پولی در این فعالیت نبوده است و توقف در فعالیت های آبخیز داری در برابر سدهایی که ساخته شد باعث بههم ریختن زیستبوم میشود.
این کارشناس حوزه کشاورزی همچنین تصریح کرد: با تکیه بر اسناد و آمارهای موجود حساب شده است که تالاب هورالعظیم ۶ میلیارد متر مکعب گنجایش دارد و سدی که آمریکاییها پس از تحقیق بر روی دز بستند به همان اندازه هورالعظیم یعنی ۶ میلیارد متر مکعب ظرفیت دارد و این مسئله به این علت است که طبیعت خود هماهنگ بود و ظرفیت زیادی را ایجاد کرده و سالیان سال است که سیل میآید و میرود.
وی افزود: اما ما طبیعت را دستکاری کردیم؛ سد ساختیم اما زیرسدها را درست نکردیم و با طبیعت قهر کردیم؛ یک روز شیشه و روز دیگر، دیوار خانه رود را خراب کردیم و طبیعت تحمل کرد و در آخر واکنش نشان داد. الان هم در بخش کشاورزی نوک قله یخ را می بینیم یعنی محصول امسال.
احمدی با اشاره به اینکه خسارات سیل مانند کوه یخی است که فقط نوک آن بیرون از آب است تصریح کرد: دو استان اصلی ما در کشت گندم خوزستان و فارس هستند و اولین برداشت های گندم نیز در اردیبهشت ماه شروع میشود یعنی ما الان باید منتظر برداشت بودیم و باید به این نکته توجه داشت که از بین رفتن محصولات کشاورزی تنها خسارت وارد آمده به کشاورزی ایران نبود.
این کارشناس حوزه کشاورزی ادامه داد: اگر هر سدی که احداث می شد به طور مرتب لایروبی می شد، آسیبی چنین به کشاورزی کشور وارد نمیشد؛ نگهداری سد اصولی دارد و یکی از این اصول لایروبی پایین دست سد است؛ پس از مدت ها گرگانرود، لایروبی شد و آب پایین افتاد و اگر از اول این لایروبی انجام میشد، این اتفاق نمی افتاد.
وی همچنین گفت که ۱۷ کیلومتر از جاده آققلا – گمیشان را ساختند و یک خروجی برای آب نگذاشتند و مشخص است وقتی که خانه رود را خراب کردیم رود واکنش نشان می دهد.
احمدی همچنین یادآور شد: در حال حاضر باید در مناطقی مثل شمال کشور برنج و محصولات دیگر از قبیل گوجه فرنگی کاشته میشد و به علت خیس بودن بیش از حد زمین این کار انجام نگرفت.
این کارشناس حوزه کشاورزی درباره محصولاتی اساسی که در استانهای سیلزده از بین رفتهاند خاطرنشان کرد: درست است که گندم و کلزا بخش زیادی از اراضی مناطقی که به سیل دچار شدند از بین رفته است اما میزان بارندگی بیشتر شده و در خیلی از مناطق به اندازه چهار سال باران باریده است و دیمزارها به خصوص در غرب کشور محصول چند برابر می دهند و کمبود جبران می شود.
وی ادامه داد: چالش اصلی برای کشاورزی، گل و لای ناشی از سیلاب هاست که اراضی را پوشانده است و سیل، سنگ ها را از مناطق بالا دستی به پایین آورده و بخش هایی که کشاورزی صنعتی و آبیاری قطرهای داشتند زیر آب رفته است.
احمدی بر این مسئله که در سال زراعی آینده محصول نخواهیم داشت، تاکید کرد و علت این مسئله را اینگونه دانست: خاک اراضی که زیر گل و لای رفتهاند پس از خروج آب، خشک و از سیمان هم سختتر میشود چرا که ماسه و چربی و … با هم ترکیب و تبدیل به چیزی مانند ساروج خواهند شد.
این کارشناس کشاورزی اظهار کرد: در بخش کشاورزی تمام اراضی که زیر آب رفتند انباشتی از گل و لای دارند و برخی فکر میکنند این گلولای باعث حاصلخیزی خاک است اما نمیدانند که این گلولای ها همراه خود سنگ دارند و بر فرض اینکه حاصلخیز هم باشند، مرزهای زراعت، راه آب، چوب و کرت ها از بین رفته است و باید میلیاردها هزینه کنیم که از نظر جغرافیایی به وضعی برسیم که بتوانیم کشت کنیم و آماده سازی بسیاری از این اراضی از یکسال و دو سال بیشتر وقت می برد .
احمدی تاکید کرد که از یک ماه دیگر که آب ها افتادند و خشکی اتفاق افتاد عمق فاجعه در بخش کشاورزی رخ می دهد و دامداری نیز دچار خسارت خواهد شد و بخش زیادی از مراتع نیز از بین رفتهاند.
وی همچنین یادآور شد: بستری که برای کاشت آماده بود در حال حاضر از بین رفته است و به عنوان یک کشاورز می گویم آماده سازی دوباره آن هزینه های زیادی دارد.
این کارشناس حوزه کشاورزی تصریح کرد: مسئول آسیبی که به کشاورزی کشور خورد سه وزارتخانه نیرو، راه و شهرسازی و جهاد کشاورزی هستند چرا که وزارت راه با ساخت پل ها و اتوبان ها مسیل ها را تغییر داد و به باور من سازندگان و صادر کنندگان مجوز احداث هر جاده و هر خط آهنی که بدون نظارت ساخته شد باید محاکمه شوند.
این حقوقدان و وکیل دادگستری همچنین مهار آبهای روان را از وظایف وزارت نیرو دانست و با اشاره به ماده ۲۹ قانون توزیع عادلانه آب، گفت: وزارت نیرو در سال های بعد از انقلاب، به بخش اول ماده ۲۹ یعنی ساخت سد برای مهار آب های روی سطح زمین عمل کرده اما قسمت دوم که مربوط به آبخیزداری و آبخوانداری است متوقف شد.
احمدی وزارت جهاد کشاورزی را نیز در وقوع سیل و آسیب پذیر شدن بخش کشاورزی متهم دانست و گفت: این وزارتخانه نیز در اینباره مسئول است که وقتی طبیعت در حال تخریب است تسلطی ندارد و جلوگیری نمیکند.
این حقوقدان در پایان، متهم ردیف اول آسیب های وارد آمده به بخش کشاورزی را مجلس شورای اسلامی دانست و گفت: همه این تقصیرها هم به مجلس شورای اسلامی که نمایندگان آن قوانینی تصویب اما نظارتی بر آن نمیکنند، برمیگردد.